การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาวิธีการเรียนรู้เชิงรุกโดยผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเองเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ (2) ประเมินประสิทธิผลวิธีการเรียนรู้แบบเชิงรุกโดยผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเองเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ประชากรที่ใช้ศึกษาและประเมินประสิทธิผลวิธีการเรียนรู้แบบเชิงรุกโดยผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเองฯ คือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนบ้านวังท่าดี สำนักเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ เขต 3 จำนวน 42 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย (1) แผนการเรียนรู้แบบเชิงรุกโดยผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเองเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 – 6 สาระที่ 1: พุทธศาสนา (2) แบบทดสอบความรู้ก่อนเรียนและหลังเรียน (3) แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้แบบเชิงรุกโดยผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเองฯ (4) แบบประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์ และ (5) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียน สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล คือค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที

ผลการวิจัยที่สำคัญ พบว่า (1) ผลคะแนนเฉลี่ยความรู้หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (2) ผลประเมินการเรียนรู้เชิงรุก อยู่ในระดับมาก (µ = 3.21, σ = 0.25) (3) ผลประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์ อยู่ในระดับมาก (µ = .26, σ = 0.30) (4) การเรียนรู้เชิงรุกที่สร้างความรู้ด้วยตนเองที่สามารถพัฒนานักเรียนให้เกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ ประกอบด้วยขั้นกิจกรรมการเรียนรู้ 3 ขั้นคือ (4.1) ขั้นนำ (4.2) ขั้นสร้างความรู้ และ (4.3) ขั้นสรุป และ (5) คะแนนเฉลี่ยความพึงพอใจของผู้เรียนที่มีต่อวิธีการเรียนรู้เชิงรุกที่สร้างความรู้ด้วยตนเองเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ อยู่ในระดับมากที่สุด (µ = 4.61, σ = 0.32)

The objectives of this doctoral dissertation were to (1) develop an active learning approach through constructivism activities performed by students to develop their analytical thinking skills, and (2) evaluate the effectiveness of the active learning approach. (3) regarding student satisfaction toward the experimented active learning approach. The population group was 42 students in the 6^thgrade of Banwangtadee School. The research instruments consisted of (1) learning management plans of Strand 1: Buddhism prepared for an active learning approach through constructivism activities performed by students to develop their analytical thinking skills, (2) pre and post knowledge tests of Strand 1 Buddhism, (3) an observation form for assessing active learning, (4) rubric assessment for analytical thinking skills, and (5) a questionnaire regarding student satisfaction toward the experimented active learning approach.  Means, standard deviations, and the t test were used for data analysis.

The main findings were as follows:

1. The average score students gained from their knowledge test after learning was significantly higher than before at the level of 0.05)

2. The scores gained from assessing students’ active learning through constructivism activities to develop their analytical thinking skills were at the high level. (µ = 3.21, σ = 0.25)

3. The scores gained from assessing students’ analytical thinking skills development were at the high level. (µ = 3.26, σ = 0.30)

4. An active learning approach through constructivism activities performed by students to develop their analytical thinking skills consisted of three steps as follows: 4.1) Introduction, 4.2) Knowledge Construction and 4.3) Conclusion.

5. The average score of student satisfaction toward the active learning through constructivism activities to develop their analytical thinking skills was at the highest level. (µ = 4.61, σ = 0.32)