บทความนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับการวิเคราะห์ธรรมชาติของเนื้อหาทางชีววิทยาเพื่อช่วยครูผู้สอนในการตัดสินใจ
เลือกกิจกรรมการเรียนรู้ กลวิธีและเทคนิคการสอน และการประเมินผลการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับเนื้อหา แนวคิดเกี่ยวกับการ
วิเคราะห์ดังกล่าวมาจากการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ศึกษาเกี่ยวกับ ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ การสอนโครงสร้างและหน้าที่
ไปด้วยกัน และการนำเสนอที่หลากหลายทางชีววิทยา ในกระบวนการวิเคราะห์ ให้ครูพิจารณาเนื้อหาที่กำลังจะสอนและตั้ง
คำถาม 3 ข้อ เพื่อเป็นกรอบแนวคิดในการวิเคราะห์ ดังนี้ 1) เนื้อหาชีววิทยานี้มีการพัฒนามาอย่างไรเป็นการวิเคราะห์การ
สร้างความรู้ทางชีววิทยา เพื่อให้ครูออกแบบการจัดการเรียนรู้ชีววิทยาที่ส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของวิทยาศาสตร์
2) ความสัมพันธ์ระหว่างโครงสร้างและหน้าที่ของเนื้อหาชีววิทยาที่กำลังจะสอนคืออะไร เป็นการวิเคราะห์ลักษณะโครงสร้าง
และหน้าที่ของสิ่งมีชีวิต เพื่อให้ครูพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้อย่างมีความหมายโดยอธิบายลักษณะของโครงสร้างต่างๆ ในระบบ
ของสิ่งมีชีวิตที่เหมาะสมกับหน้าที่ของโครงสร้างนั้นๆ 3) ความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิดในระดับมหภาค ระดับจุลภาค และ
ระดับสัญลักษณ์ของเนื้อหานี้คืออะไร เป็นการวิเคราะห์ระดับความเป็นนามธรรมของแนวคิดทางชีววิทยาเพื่อให้ครูออกแบบ
กิจกรรมการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงแนวคิดทางชีววิทยาในแต่ละระดับเข้าด้วยกันอย่างมีความหมาย บทความนี้นำเสนอกรณีตัวอย่าง
ในการตั้งคำถาม 3 ข้อเพื่อการวิเคราะห์เนื้อหา เรื่อง เซลล์ประสาทและเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่นำผลการวิเคราะห์
เนื้อหามาใช้ในรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ 5E เพื่อออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนที่ส่งเสริมการเรียนรู้ของผู้เรียนอย่างมี
ประสิทธิภาพ

This article presents the ideas of how biology contents can be analyzed in order to assist a biology
teacher making an effective decision for choosing learning activities, teaching strategies or techniques, and
learning assessments which are highly appropriate for the subject content. The idea of this analysis came
from science education research regarding nature of science, teaching forms and functions together, and
multiple representations in biology. In order to analyze the content, the teacher considers biology knowledge
to be taught and ask oneself three questions as the framework of analysis. First, how was the biology knowledge
constructed? This question focuses on the analysis of the construction of biology knowledge in order that
the teacher is able to design biology learning activity that enhances understanding in nature of science.
Second, what is the relationship between biological structures and functions? This question emphasizes the
features of each biological structure related to its function in order that the teacher is able to design a meaningful
biology learning activity that explains how biological structure is proper for its function. Lastly, what is the
relationship among macro, micro and symbolic level of abstractness of biology knowledge? This question
emphasizes the abstract levels of biological concepts in order that the teacher will design a learning activity
that meaningfully relates all levels of abstractness of biology knowledge. This article presents the case of
content analysis using the three questions regarding the study of neurons. It also presents a guideline for an
implementation of the results to design learning activities incorporated with the 5E instructional model to
supports effective biology learning.