การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการคิดอย่างมีวิจารณญาณกับตัวแปรด้านนักเรียน ด้านโรงเรียน และด้านครอบครัวและเพื่อสร้างสมการถดถอยพหุคูณทำนายการคิดอย่างมีวิจารณญาณดังกล่าว โดยกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนในเขตเมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2556 จำนวน 105 คน สุ่มโดยใช้วิธีสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multi-Stage Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวมรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความเชื่ออำนาจภายในตน แบบสอบถามนิสัยทางการเรียนแบบสอบถามพฤติกรรมการสอนของครู แบบสอบถามสัมพันธภาพระหว่างเพื่อน แบบสอบถามสัมพันธภาพในครอบครัว แบบสอบถามการอบรมเลี้ยงดูแบบประชาธิปไตย แบบทดสอบวัดความสามารถด้านเหตุผล และแบบทดสอบการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลใช้โปรแกรม SPSS

ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า ตัวแปรความสามารถด้านเหตุผล ตัวแปรสัมพันธภาพในครอบครัว และตัวแปรนิสัยทางการเรียนมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 สามารถทำนายการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนในเขตเมืองพัทยา จังหวัดชลบุรีได้ร้อยละ 48.4 โดยตัวแปรความสามารถด้านเหตุผล (MOT) สามารถทำนายได้มากที่สุดเท่ากับ 0.635 รองลงมาคือตัวแปรสัมพันธภาพในครอบครัว (HRE) เท่ากับ 0.199 และตัวแปรนิสัยทางการเรียน (LBH) เท่ากับ 0.031 ตามลำดับ และสามารถเขียนสมการถดถอยในรูปคะแนนดิบได้ ดังนี้

CRI= -0.034+ 0.032(SCC) +0.635(MOT)**+ 0.031(LBH)** + 0.036(TBH) - 0.053(FRE) + 0.199(HRE)** - 0.114(DEM)

สมการถดถอยในรูปคะแนนมาตรฐาน คือ

Z_CRI=   0.097 Z_SCC + 0.599Z_MOT**+0.078 Z_LBH** + 0.076 Z_TBH - 0.098 Z_FRE + 0.339 Z_HRE**-0.278 Z_DEM

This research aimed to 1) study the relationship between critical thinking and environmental variations (by student characters /school /family); 2) to create an equation of multiple regression according to the mentioned relationship.  The samples were 105 Grade 12 students of schools in Pattaya City, Chonburi, in the first semester of academic year 2013, selected through multi-stage sampling.

Eight tests (on self-belief, learning habit, teaching behavior, relationship with classmates, family relationship, democratic parenting, reasoning ability and critical thinking) were used as instruments and the data were analyzed through statistical package for social science (SPSS).

The results showed that reasoning ability, family relationship and learning habit were three significant variations; at the level of .01, and were able to predict the level of critical thinking at 48.4%. Between the three significant variations, reasoning ability ranked first at 0.635, followed by family relationship at 0.199 and learning habit at 0.031, respectively.  And the multiple regression equation using raw scores could be written as follows:

CRI= -0.034 + 0.032(SCC) + 0.635(MOT)** + 0.031(LBH)** + 0.036(TBH) - 0.053(FRE)   +0.199(HRE)** - 0.114(DEM)

Regression equations in standard score format is:

Z_CRI  =   0.097 Z_SCC + 0.599Z_MOT** + 0.078 Z_LBH** + 0.076 Z_TBH - 0.098 Z_FRE + 0.339 Z_HRE** - 0.278 Z_DEM